Spis treści
Rozwód to moment, w którym trzeba uporządkować wiele aspektów wspólnego życia – w tym kwestie majątkowe. Podział dorobku zgromadzonego w czasie małżeństwa często bywa bardziej skomplikowany, niż się wydaje. Szczególne wątpliwości budzą darowizny – zwłaszcza gdy jedna ze stron otrzymała od rodziny nieruchomość, pieniądze lub inne składniki majątkowe. W praktyce pojawia się pytanie: czy darowizna wchodzi do majątku wspólnego i czy podlega podziałowi przy rozwodzie?
Co mówi prawo o darowiźnie w kontekście rozwodu?
Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przedmioty nabyte przez darowiznę co do zasady należą do majątku osobistego małżonka, który je otrzymał. Nie ma przy tym znaczenia, czy darowizna została przekazana przed ślubem, czy już w trakcie trwania małżeństwa. W obu przypadkach domyślnie pozostaje wyłączną własnością obdarowanej osoby i nie podlega podziałowi po rozwodzie.
Na przykład: jeśli rodzice podarowali swojej córce mieszkanie – niezależnie od tego, kiedy do tego doszło – nieruchomość ta nie wchodzi do majątku wspólnego małżonków.
Kiedy darowizna może wejść do majątku wspólnego?
Wyjątek od powyższej zasady występuje wtedy, gdy darczyńca – np. w treści aktu notarialnego lub innego dokumentu – wprost zaznaczył, że darowizna jest przekazywana obojgu małżonkom. Wówczas składnik majątku staje się częścią majątku wspólnego i będzie podlegał podziałowi w razie rozwodu.
Rola intencji darczyńcy i dokumentacji
Nie zawsze jednak intencja darczyńcy jest udokumentowana. Często środki przekazywane są nieformalnie – np. przelewem na konto jednego z małżonków – ale z ustnym zapewnieniem, że darowizna ma służyć obojgu. W takich przypadkach brak jednoznacznych zapisów może prowadzić do sporów.
Konieczność postępowania dowodowego
Gdy nie ma jednoznacznej dokumentacji, konieczne może być przeprowadzenie skomplikowanego postępowania dowodowego. Sąd będzie wtedy badał, jaka była rzeczywista intencja darczyńcy i czy darowizna miała zasilić majątek jednego małżonka, czy obojga. Takie postępowania mogą być długie i obciążające – również emocjonalnie – dlatego warto wcześniej zadbać o klarowną dokumentację.
Typowe sporne sytuacje w praktyce
Problematyczne bywają sytuacje, w których przedmiot darowizny – formalnie należący do jednego z małżonków – był użytkowany przez oboje. Przykładem może być dom przekazany przez rodziców żonie, w którym przez lata mieszkała cała rodzina.
Choć taki dom nie podlega podziałowi, małżonek może dochodzić zwrotu nakładów poniesionych z majątku wspólnego – np. kosztów remontów, modernizacji czy rozbudowy nieruchomości. W praktyce często to właśnie te roszczenia wywołują największe konflikty.
Zdarzają się też sytuacje odwrotne: jeden z małżonków przekazuje z majątku wspólnego darowiznę na rzecz osób trzecich – np. dzieci z poprzedniego związku lub rodzeństwa – bez wiedzy drugiej strony. Takie działania również mogą rodzić konsekwencje przy podziale majątku, szczególnie jeśli wpłynęły na jego uszczuplenie.
Jak zabezpieczyć interesy majątkowe?
Forma darowizny ma kluczowe znaczenie. Akt notarialny, czytelne sformułowania dotyczące odbiorcy i przeznaczenia majątku, a także jednoznaczne określenie, czy darowizna ma zasilić majątek wspólny – wszystko to może przesądzić o tym, czy przedmiot darowizny będzie podlegał podziałowi.
Umowa majątkowa małżeńska jako forma zabezpieczenia
Rozsądnym rozwiązaniem może być również zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej (potocznie: intercyzy), która precyzyjnie określi, jakie składniki majątku pozostają osobiste, a jakie wspólne. To szczególnie ważne, gdy w rodzinie planowane są większe darowizny – np. nieruchomości lub firm rodzinnych.
Podsumowanie
Darowizna co do zasady nie podlega podziałowi po rozwodzie, jeśli została przekazana tylko jednemu z małżonków i nie wskazano wyraźnie, że ma wejść do majątku wspólnego. Najważniejsze znaczenie mają: intencja darczyńcy, moment przekazania majątku oraz forma, w jakiej darowizna została udokumentowana. W razie braku jasnych zapisów – to sąd będzie decydował, jak ją zakwalifikować.
Masz pytania dotyczące darowizny i podziału majątku po rozwodzie?
Jeśli jesteś na etapie podziału majątku po rozwodzie i nie masz pewności, jak prawidłowo rozliczyć otrzymane darowizny – warto skonsultować swoją sytuację z prawnikiem. Jako radca prawny zajmuję się podziałem majątku po rozwodzie i wszelkimi kwestiami z tym związanymi. Skontaktuj się ze mną – wspólnie zadbamy o Twój interes.
